Piëtisme: de drijver achter een schijn van godsvrucht en een verslagen wandel
Bent u zo dwaas? U die met de Geest begonnen bent, gaat u nu eindigen met het vlees?
Genoeg gepraat over droge en dode orthodoxe leerstellingen! De kerk en haar doctrine zijn corrupt, en ware geestelijke groei wordt buiten de traditionele “structuren” gevonden. Welkom in de wereld van het Piëtisme!
Deze door mensen gemaakte manier van ‘geestelijke groei’ heeft enorme impact op hoe de kerk en christenen omgaan met de waarheid en de praktijken van Gods Woord. Belijdende christenen gingen van de zekerheid van redding vanwege onze identiteit die geworteld is in Christus, naar: hopen op zekerheid gebaseerd op prestaties.
Hoewel de Schrift het belang van godsvrucht en een godvruchtig leven benadrukt, is het essentieel om te weten dat godsvrucht niet gelijk staat aan het Piëtisme. Piëtisme is een schijn van godsvrucht. Let op wat Gods Woord leert:
Godsvrucht
(1) Ik roep er dan vóór alles toe op dat smekingen, gebeden, voorbeden en dankzeggingen gedaan worden voor alle mensen, (2) voor koningen en allen die hooggeplaatst zijn, opdat wij een rustig en stil leven zullen leiden, in alle godsvrucht en waardigheid.
(11) Want de zaligmakende genade van God is verschenen aan alle mensen, (12) en leert ons de goddeloosheid en de wereldse begeerten te verloochenen en in deze tegenwoordige wereld bezonnen, rechtvaardig en godvruchtig te leven, (13) terwijl wij verwachten de zalige hoop en verschijning van de heerlijkheid van de grote God en onze Zaligmaker, Jezus Christus.
Godsvrucht is goed. Maar van alles wat goed is heb je ook een schijn.
Piëtisme: een schijn van godsvrucht
(1) En weet dit dat in de laatste dagen zware tijden zullen aanbreken. (2) Want de mensen zullen liefhebbers zijn van zichzelf, geldzuchtig, grootsprekers, hoogmoedig, lasteraars, hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig, (3) zonder natuurlijke liefde, onverzoenlijk, kwaadsprekers, onmatig, wreed, zonder liefde voor het goede, (4) verraders, roekeloos, verwaand, meer liefhebbers van zingenot dan liefhebbers van God. (5) Zij hebben een schijn van godsvrucht, maar hebben de kracht ervan verloochend. Keer u ook van hen af.
Ware godsvrucht is altijd de uitwerking van iemands vereniging met de Heere Jezus Christus. Het is daarom ook gebaseerd op gezonde leer. Zodra Bijbelse leerstellige overtuigingen verdwijnen, wordt godsvrucht beroofd van de kracht van het Evangelie en verandert het in een wandel zonder inhoud. Wanneer dit gebeurt, ben je beland bij het Piëtisme en neem je een schijn van godsvrucht waar.
Wat is Piëtisme?
Hoewel lastig, is het niet onmogelijk om piëtisme te definiëren. Wat het moeilijk te definiëren maakt, is dat piëtisme op veel verschillende manieren kan worden onderwezen en beoefend. Sommige vormen lijken onschuldig, terwijl andere zo radicaal zijn dat de meeste mensen zouden zien dat er iets mis is.
De essentie van het piëtisme is als volgt: Het is een manier van denken en handelen die is ontworpen om te leiden tot een “ervaring” die beweert zekerheid te bieden in iemands vereniging met God. Hoewel vaak onbewust en soms zelfs onbedoeld wordt er ten onrechte gedacht dat onze werken gunst kunnen opleveren in de ogen van een heilige God en een speciale status voor andere belijdende christenen. Piëtisme legt de nadruk op onBijbelse plicht als de manier om gunst te verwerven, in plaats van te “vertrouwen” dat we aangenomen kinderen van God zijn, wat vervolgens tot ware gehoorzaamheid leidt.
Het resultaat van piëtisme is een vreugdeloze, verbitterde, gefrustreerde en verslagen wandel. Want niet de Schrift, wat niet veranderd en komt van de God Die niet liegen kan, is de maatstaf en vaste zekerheid. De persoon en zijn veranderlijke gevoelens zijn de maatstaf.
Uitingen van Piëtisme
Het is belangrijk om te beseffen dat het piëtisme zich niet beperkt tot een specifieke denominatie. Het is overal aanwezig omdat piëtisme een manier van denken is, zij het een onBijbelse. Ongeacht de denominatie, inclusief in “gereformeerde baptisten” kringen zoals die van ons, is de grootste misvatting dat wat de Schrift leert, ‘gevoeld’ of ‘ervaren’ moet worden op een persoonlijke en vaak onbeschrijfelijke manier, in plaats van geloofd te worden. Het is niet meer geestelijk zijn, maar vooral geestelijk “voelen”. Let op enkele radicale piëtistische uitspraken en kenmerken:
- Alleen degenen die een specifieke, intense emotionele ervaring hebben gehad, kunnen echt beweren gered te zijn.
- Persoonlijke gevoelens en ervaringen zijn net zo belangrijk als doctrinaire kennis.
- Gestructureerde Bijbelse praktijken en “gebruiken” zijn leeg; ware aanbidding is vrij en komt uit het hart.
- Menselijke rede en intellectualisme vormen belemmeringen voor oprecht geloof, dat geworteld moet zijn in persoonlijke ervaringen.
- Gods aanwezigheid wordt vooral gevoeld door intense emotionele ervaringen en extatische manifestaties.
- Traditionele theologie en doctrine zijn door mensen gemaakte constructies die een directe, persoonlijke aanraking met en van God belemmeren.
- Echt berouw gaat verder dan enkel zonden belijden; het omvat een emotionele en diepgaande ervaring van spijt, gebrokenheid en droefheid.
- Alleen zij die diepgaande emotionele ellende hebben ervaren vanwege hun zonden kunnen als echt berouwvol worden beschouwd.
Het klinkt heel geestelijk, indrukwekkend en godvruchtig, maar het is zoals de Schrift het noemt: een schijn van godsvrucht.
Een ander belangrijk voorbeeld is de manier waarop velen tot het Avondmaal naderen. Hoevelen van ons proberen zichzelf met vleselijke werken rein te maken voordat we tot het Avondmaal naderen? Leert de Schrift niet: ‘Als wij onze zonden belijden, is Hij getrouw en rechtvaardig om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid’? ‘Reinigt het bloed van Jezus Christus ons niet wanneer wij in het licht wandelen, zoals Hij in het licht is’ (1 Johannes 1:7; 9)?
De onBijbelse gedachte dat we onszelf acceptabel moeten maken voor God voordat Hij ons zal accepteren, vindt zijn oorsprong in de invloedrijke maar gebrekkige theologie van het piëtisme. Hoe zouden we dan kunnen doen alsof we zelf een bepaald niveau van reinheid kunnen bewerkstelligen dat ons acceptabel maakt voor God? Het gebod om God met heel je hart lief te hebben en je naaste als jezelf zou voldoende moeten zijn om je volledige onvermogen om dit te doen te erkennen.
Het Evangelie, zoals vertegenwoordigd in het Avondmaal, herinnert ons aan het feit dat God Zijn kinderen niet zal behandelen zoals hun zonden verdienen, omwille van Christus. We naderen tot de Tafel omdat we staan in genade en genade nodig hebben. We moeten onthouden dat alleen Christus zulke genade kan schenken. Als we niet afhankelijk en behoeftig zouden zijn, zouden we het Evangelie en het Avondmaal niet nodig hebben. Toch verandert het piëtisme de waarheid en Bijbelse praktijk. We besteden het grootste deel van onze tijd aan reflecteren op hoe goed of slecht we zijn geweest, in plaats van op de goedheid en allesomvattendheid van Christus jegens ons. De Tafel zou een viering moeten zijn en een tijd van ontzag en dankbaarheid voor wat Christus voor ons heeft gedaan door ons te verzoenen met God. Ja, een nederige, een ontzagwekkende, maar geen sombere om naar binnen te kijken en te wenen over ons eigen perfectionisme en proberen Gods genade te verdienen door onze goede werken. Ware godsvrucht komt alleen voort uit de overvloed van het nieuwe leven in ons, niet uit de hoop dat God ons “aangenaam” zal vinden in onszelf. Er is niets wat we kunnen toevoegen aan wat Christus heeft gedaan, want het Evangelie is Gods verbondsbelofte jegens ons, en onze schijn van godsvrucht verandert daar niets aan.
Maar hoe zit het dan met het beproeven van jezelf, zou je kunnen vragen? Moeten we onszelf niet onderzoeken wanneer we tot de Tafel naderen? Absoluut! De apostel Paulus schrijft daarover aan de Korinthiërs. Maar wat is de context? Is het om te zien of we acceptabel genoeg zijn om te kunnen naderen tot de Tafel, of gaat het om hoe de Korinthiërs naderden zonder liefde en zonder rekening te houden met anderen? Ze gedroegen zich als vraatzuchtige mensen. Paulus bedoelde nooit dat het gaat om het verzamelen van je eigen soort genade om te naderen. Dit is het concept van zelfvoldaanheid.
Zelfvoldaanheid
Dit concept van zelfvoldaanheid komt voort uit de onBijbelse gedachte dat we op een bepaald moment in het verleden onze redding hebben “ervaren”, toen we het zondaarsgebed baden, ons lieten dopen of ons geloof beleden. Maar nu, aangezien we al christen zijn, is het onze taak om onszelf acceptabel te houden. We beginnen dus met genade, maar denken dat het christelijke leven wordt onderhouden door de werken van ons vlees en dat God ons zegent in overeenstemming met hoe goed we het doen. We belijden dat we het koninkrijk zijn binnengekomen zonder werken, maar denken nu dat om een goede relatie met God te behouden, we persoonlijk onze rechtvaardiging voor God moeten handhaven.
Wat nu?
Wat zouden wij dan, als broeders en zusters, moeten doen? Wat is het tegengif? Onze broeder Paulus drukte het het beste uit. Hij schreef onder inspiratie van de Geest: “Dus is er nu geen verdoemenis voor hen die in Christus Jezus zijn” (Romeinen 8:1). Het begint allemaal met het rusten in de genade die ons door Christus is gebracht. De met het bloed gekochte christen is gerechtvaardigd door geloof. Hij heeft vrede met God door onze Heere Jezus Christus (Romeinen 5:1). Daarom, roem in Christus Jezus, geliefde heilige, en stel geen vertrouwen in het vlees” (Filippenzen 3:3). Zonder geloof is het onmogelijk God te behagen (Hebreeën 11:6). Degenen die in het vlees zijn, kunnen God niet behagen (Romeinen 8:8). We moeten stevig vasthouden aan de waarheid, erin geloven en strijden voor het geloof dat eens aan de heiligen is overgeleverd. Het is belangrijk te onthouden dat Bijbelse doctrine niet levenloos is. Het Woord van God is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard, en het dringt door tot op de scheiding van ziel en geest, van gewrichten en merg, en het oordeelt de overleggingen en gedachten van het hart. De Schriften zijn de bron van wijsheid die leidt tot zaligmaking (2 Timotheüs 3:15). De waarheid over Christus Jezus, zoals geopenbaard in Gods Woord, is de enige weg tot zaligheid. Er is geen andere manier waarop God zondaars uit de duisternis trekt (Jakobus 1:18, 1 Petrus 1:23). We moeten stevig, onwankelbaar staan in deze waarheid en deze te handhaven.
Maar leidt dit soort ‘eenvoudig denken’ niet tot een gebrek aan zelfbeproeving en het streven naar heiligheid? Volstrekt niet! De wedergeboren christen streeft naar heiligheid, niet om gerechtvaardigd te worden door God, maar juist omdat hij is vrijgekocht door een heilige God. Hij weet dat de enige aanvaardbare manier om te leven als reactie op Gods ontfermingen is om zijn lichaam te wijden als een levend offer, heilig en welgevallig aan God. Dat is geestelijke aanbidding. Dat is de redelijke godsdienst. Het piëtisme daarentegen is onlosmakelijk verbonden aan zelfrechtvaardiging. Omdat het onnatuurlijk is voor de gevallen mens om te denken dat iemand anders onze rechtvaardiging en vrede met God heeft volbracht. Het beledigt onze trots, zelfs als belijdende christenen.
We moeten niet in de leugens trappen van de zogenaamde “hoger ontwikkelde geestelijke mensen” en ons niet laten misleiden door aannemelijk klinkende geestelijke argumenten. De apostel Paulus waarschuwt dat we ervoor moeten waken dat we niet als buit meegesleept worden door de filosofie en inhoudsloze verleiding, volgens de overlevering van de mensen, volgens de grondbeginselen van de wereld, maar niet volgens Christus. Zoals we Christus hebben ontvangen, zo moeten we in Hem wandelen. Geworteld en opgebouwd in Hem en versterkt in het geloof, precies zoals we zijn onderwezen. Zo vecht je tegen het piëtisme en de schijn van godsvrucht.